VEZİKOÜRETERAL REFLÜ (VUR) NEDİR? RADYOLOJİK ALGORİTMA NASIL OLMALIDIR? ULTRASONDA NE GÖRÜRÜZ?

Üreterovezikal bileşke yetersizliği nedeniyle işeme sırasında mesanenin kasılmasıyla birlikte mesaneden üretere idrar geri kaçışının olmasıdır.

Asemptomatik çocuklarda sıklığı %0.5'in (Binde beş) altındadır. Kendiliğinden düzelebilir fakat varlığı her zaman anormal kabul edilir.

İdrar yolu enfeksiyonu bulunan çocukların yaklaşık %30-50'sinde VUR vardır. Yaşla birlikte bu oran azalır.

VUR'da böbrek parankimine dek idrar reflüsü olabilir ve idrarda bakteri bulunması halinde akut pyelonefrite yol açabilir. Enfeksiyon olsun veya olmasın VUR reflü nefropatisine yol açıp böbreğin normal gelişimini bozabilir, hipertansiyona neden olabilir.

Böbreklerinde şiddetli skar gelişimi olan çocukların hemen hepsinde VUR bulunur. Reflüye bağlı skarlaşma en sık kutup bölgelerinde izlenir. Şiddetli skar gelişiminde hipertansiyon hatta daha sonraki dönemlerde böbrek yetmezliği gelişebilir. Özellikle ilk 1 yaş içinde, intrarenal reflü sonucu skar gelişme olasılığı daha yüksektir. Bu yaştan sonra ortaya çıkan idrar yolu enfeksiyonları böbreklerde önemli bir skar gelişimine yol açmaz.

Tanıda en duyarlı yöntem voiding sistoüretrografidir (Mesane içerisine kontrast madde doldurularak işeme sırasında yapılan radyografik görüntüleme). Radyonüklid sistografi de aynı derecede duyarlıdır.

Tanıda en duyarlı yöntemler olmakla birlikte invaziv yöntemler olması nedeniyle tanıda ilk basamak olarak ultrason görüntüleme yapılması uygun bir seçenek olmaktadır.

Ultrason incelemede ileri düzey reflü olmadan herhangi bir bulgu saptanmayabilir. Üreteri doldurup böbrek içi toplayıcı sisteme dek ulaşan ve toplayıcı sistemi genişleten düzeyde reflü varlığında ultrason incelemede genişlemenin derecesi, böbrek parankiminde incelmeye neden olup olmadığı, üreter genişlemesinin düzeyi değerlendirilebilmektedir. Henüz tuvalet alışkanlığı kazanmamış çocuklarda az sayıda olguda ultrason ile mesanenin incelenmesi sırasında idrar yaparsa reflü varlığı direk olarak da görülebilir. Ayrıca inceleme sırasında toplayıcı sistem genişliğinde değişiklik olması da reflü lehine yorumlanabilecek bir bulgudur.

İdrar yolu enfeksiyonu olan çocuklarda aşağıdaki gibi bir radyolojik algoritma izlenebilir:

• Pyelonefrit geçirenler ve ultrason bulguları normal olanlar: Voiding sistoüretrografi

• 3 yaşından küçük, idrar yolu enfeksiyonu var: Voiding sistoüretrografi veya radyonüklid sistografi

• 3-4 yaşından büyük, idrar yolu enfeksiyonu var fakat pyelonefrit bulguları yok ve ultrason normal: Emin olmak isteniyorsa radyonüklid sistografi

• Alt idrar yolu enfeksiyonu (sistit veya üretrit) var ve ultrason normal: Ek radyolojik incelemeye gerek yok.

• Alt idrar yolu enfeksiyonu (sistit veya üretrit) var ve ultrason anormal: Voiding sistoüretrografi veya radyonüklid sistografi

• VUR açısından şiddetli aile öyküsü olanlarda tarama amacıyla: Radyonüklid sistografi.

• VUR'u bulunan olgularda takip amacıyla: Radyonüklid sistografi.