Geri İleri

HİPERTROFİK PİLOR STENOZU VE TANISI

Mide çıkım obstrüksiyonunun en sık nedenidir. Pilor sirküler kasının kalınlaşması (hipertrofi ve hiperplazisi) pilorda kalınlaşmaya ve uzamaya, lümende daralmaya yol açar.

Yıllık insidansı (görülme sıklığı) 1000 doğumda yaklaşık 2-5 olup erkek bebeklerde daha sıktır. Sağlıklı doğan bebeklerde 2-6 haftalar arasında, beslenme sonrası ortaya çıkan, bazen fışkırır tarzda olabilen safrasız kusma görülür.

Fizik muayenede palpe edilen (ele gelen) kitlenin (benzerlik nedeniyle olive-zeytin bulgusu olarak adlandırılır) varlığı tanısaldır. Ancak yanlış pozitif bulgu olasılığının ekarte edilmesi ve tanının kesinleştirilmesi için radyolojik tanı gereklidir. Radyolojik tanı için uygulanabilecek incelemeler ultrasonografi ve Baryumlu üst sindirim sistemi radyografik incelemesidir. 

* Ultrasonografik inceleme: Radyolojik tanıda ultrasonun sensitivite ve spesifitesi %100'e yakındır. Hipertrofik pilor stenozu olmayan bebeklerde normal piloru demonstre etmek güçtür. Midenin aşırı dolu olması da demonstrasyonu güçleştiren bir diğer etkendir. Tam tersi mide boşsa ve demonstrasyon sağlanamıyorsa inceleme sırasında biberonla az miktar sıvı içirilebilir.

Hipertrofi-hiperplaziye uğramış olan kas genellikle hipoekoiktir (ekojenitesi karaciğer ile kıyaslanabilir), mukozal yüzeyler hiperekojen paralel çizgiler şeklinde görülür. Kalınlaşmış kas kitlesi hem duodenuma (oniki parmak bağırsağı), hem de mide antrumuna doğru protrüde olur (bombeleşme ve uzanım gösterir). Midede pilor düzeyinde kesilen artmış kasılma hareketi vardır. Mide içeriği duodenuma geçemez.

Pilorik kas kalınlığı pilorun orta kesiminde ölçülür. Tek kat kalınlığın 3 mm'nin üzerinde olması hipertrofik pilor stenozu için %100 spesifiktir. Pilorik kanal uzunluğu daha değişken olduğu için güvenilirliği daha düşüktür. Genellikle kanal uzunluğunun 17 mm'nin üzerinde olması hipertrofik pilor stenozu için anlamlı kabul edilir. Ölçüm yapılırken kanal uzun aksı boyunca görüntülenmeli ve tüm ölçümler en merkezi noktadan yapılmalıdır.

Hipertrofik pilor stenozuyla birlikte renal (böbrek) anomaliler sık görüldüğünden inceleme sırasında bu açıdan da değerlendirme yapılmalıdır.

* Baryumlu üst sindirim sistemi incelemesinde; midede distansiyon (gerilme) görülür barsaklarda az hava bulunur. Midenin kasılma hareketi artmış olabilir ancak mide boşalması gecikmiştir. Pilor kanalı uzun ve dardır. Kalınlaşmış olan kas hem mide antrum kısmına hem de on iki parmak barsağı  tabanına bombeleşme yapar. Grafide bu bulguların görülmesi ile hipertrofik pilor stenozu tanısı konabilir.

Dr. Ş. Melek Avcı Orhun

Kaynakça:

•  Çocuk Hastalıklarında Radyolojik Bulgular- Ercan Tuncel, Zeynep Yazıcı

•  Türk Radyoloji Seminerleri-Trd Sem 2021; 9: 391-405 (Görsel), Evrim Özmen, Gizem Timoçin Yığman

•  Türk Radyoloji Seminerleri-Trd Sem 2016; 4: 365-79 (Görsel), Saliha Çıracı, Selim Doğanay